Camp.am

Ոչ բոլոր արշավների ժամանակ է, որ արևապաշտպան ակնոցը հանդիսանում է հանդերձանքի անհրաժեշտ մասնիկը: Սակայն, բազմաթիվ դեպքերում, արևոտ օրվա ընթացքում տեղաշարժվել հարմարավետ արևապաշտպան ակնոցով շատ ավելի հարմարավետ է, քան թե առանց դրա: Շատ սկսնակ զբոսաշրջիկներ լսել են, թե իրական, թե ոչ այնքան իրական պատմություններ սարսափելի հետևանքների մասին նրանց համար, ովքեր առանց ակնոցի կհայտնվեն լեռներում: Ճշմարտությունը կայանում է նրանում, որ            

• Ակնոցը կատարում է նաև փոշուց, քարերից, միջատներից, մանր մասնիկներից` աչքերի մեխանիկական պաշտպանության գործառույթը,
• Բարձրության հետ մեկտեղ աճում է նաև արևային ճառագայթման ինտենսիվությունը, այդ թվում նաև, մարդու համար հատկապես վնասակար ուլտրամանուշակագույն ճառագայթման,
• Որոշ մակերեսներ ավելի շատ ուլտրամանուշակագույն ճառագայթներ են արտացոլում, քան մյուսները: Հատկապես ուժեղ ուլտրամանուշակագույն ճառագայթներն արտացոլում է ձյունը, սառույցը (մինչև 80%), բաց գույնի ավազը (մինչև 35%), ջուրը (20%): Նաև հասարակ հողը կարող է արտացոլել մինչև 15% ուլտրամանուշակագույն ճառագայթներ:

Հետևություններ անենք. բարձադիր գոտիների պայմաններում (մինչև 3000 մետր) արևապաշտպան ակնոցն անհրաժեշտ է, նույնիսկ, եթե անընդհատ ձնա-սառցային ծածկը բացակայում է: Անընդհատ ձնա-սառցային ծածկի պայմաններում արևապաշտպան ակնոցը, կարելի է ասել, անհրաժեշտություն է: Նաև դրանք անհրաժեշտ են արշավների ժամանակ անապատներով, հարթավայրերով, լեռնահարթային վայրերով, ջրային արշավների և էքսպեդիցիաների ժաանակ:

Ի՞նչ է իրենից ներկայացնում ուլտրամանուշակագույն ճառագայթումը: Դա Արևի ճառագայթման սպեկտրի մի մասն է` ալիքի երկարությամբ 180-380 նմ: Միջազգային նշանակում են UV: Տարբերակում են ուլտրամանուշակագույն ճառագայթների երեք տեսակներ. UVA 315-380 նմ, UVB 280-315 նմ և, առավել վտանգավորը կենդանի օրգանիզմների համար, UVC 180-280 նմ: Ինչո՞ւմն է դրա վտանգը: Մեծ քանակություններով ուլտրամանուշակագույն ճառագայթումը ոչ միայն նպաստում է արևայրուկին, այլև քայքայիչ ազդեցություն է թողնում կենդանի օրգանիզմների վրա: Ավելցուկային ճառագայթման հետևանքները մարդու համար կարող են լինել հետևյալը` արևային այրուկներ, ցանցաթաղանթի աշխատանքի խանգարումներ, տեսողության մասնակի կորուստ (լեռնագնացների և բևեռախույզների մոտ դա հայտնի «արևային կուրություն» երևույթն է):

Պաշտպանել սեփական աչքերը կարելի է միայն որակյալ օպտիկայի կիրառմամբ, որն ամբողջովին պաշտպանում է ուլտրամանուշակագույն ճառագայթումից և ավելցուկային լուսային ծանրաբեռնվածությունից: Մի´ խառնեք այս երկուսը իրար հետ: Շատերը կարծում են, որ որքան ակնոցն ավելի մուգ է, այնքան դրանք ավելի լավ են պաշտպանում ուլտրամանուշակագույն ճառագայթումից: Դա կոպիտ սխալ է: Ուլտրամանուշակագույն ճառագայթումից ամբողջովին կարող են պաշտպանել  նաև ակնոցների լիովին բաց ապակիները, սակայն, միևնույն ժամանակ, անհասկանալի արտադրության մուգ ապակիներով ակնոցները կարող են թողնել ձեզ միայն պաշտպանության մասին պատրանքներով և հսկայական վնաս կպատճառեն: Մարդու բնական ռեակցիան արևի նկատմամբ կկոցած աչքերն են, որոնք նվազեցնում են ճառագայթումը: Եթե դուք կրում եք մուգ ակնոց առանց պաշտպանության, ապա ավելի շուտ կտուժեք ուլտրամանուշակագույն ճառագայթումից:

Մգեցման աստիճանը: Ակնոցի լինզաները տատանվում են` կախված այն բանից, թե քանի տոկոս արևային լույս են դրանք անցկացնում դեպի աչքի ցանցաթաղանթը: Ներկայումս առավել հայտնի է օպտիկայի բաժանումը 5 կատեգորիաների` 0-ից մինչև 4: Բարձր արևային ակտիվության պայմաններում արշավների համար առավել հարմարավետ տարբերակ են ակնոցները` 3-4 կատեգորիայի լինզաներով: Երրորդ կատեգորիան անցկացնում է 8-18% լույս և համարվում է առավել ունիվերսալ տարբերակ: Եթե ձեր աչքերը բավականին զգայուն են արևային ճառագայթման նկատմամբ կամ եթե դուք մտադրված եք բավականին երկար ժամանակ գտնվել լեռներում` անընդհատ ձնա-սառցային ծածկի պայմաններում, ապա ձեռք բերեք 4-րդ կատեգորիայի ակնոցներ: Միաժամանակ, ի նկատի ունեցեք, որ այդպիսի ակնոցներով, որոնք անցկացնում են արևային լույսի միայն 3-8%, հարմարավետ եք զգալու միայն արևային պայմաններում: Հայտնվելով ստվերում` երբեմն ստիպված եք լինելու ուժեղ լարել տեսողությունը կամ ընդհանրապես հանել ակնոցը` որևէ բան տեսնելու համար: Նաև դրանք կատեգորիկ հարմար չեն մայրամուտից հետո կամ առաջ կրելու համար: 4-րդ կատեգորիայի ակնոցով արգելվում է տրանսպորտային միջոցներ վարել:

Բազմաթիվ աղբյուրներում ասվում է, որ մուգ գույնի աչքերն պակաս զգայուն են արևի ճառագայթման նկատմամբ, իսկ որքան մարդու աչքերը ավելի բաց են, այնքան ավելի վատ են դրանք տանում ուլտրամանուշակագույն ճառագայթումը: Որքանով ես գիտեմ, այդ տեսությունը դեռևս լիովին ապացուցված չէ:

                Ֆոտոխրոմային ակնոցները արշավի ժամանակ

Իսկ ի՞նչ անել, եթե պաշտպանության մակարդակները մշտապես փոփոխվում են և ակնոցը չի կարող հետևել դրանց:

• Ձեռքի տակ ունեցեք մի քանի ակնոց` պաշտպանության տարբեր կատեգորիաների: Չէ որ լուրջ արշավների ժամանակ ցանկցած դեպքում խորհուրդ է տրվում ունենալ լավ օպտիկա: Այնպես որ, կարելի է վերցնել երկու զույգ ակնոց` 3 և 4 կատեգորիայի:
• Ձեռք բերեք ակնոց` ֆոտոխրոմային ապակիներով:

Ֆոտոխրոմային ապակիները լայն շրջանակներում հայտնի են «քամելիոններ» անվանմամբ և կարող են փոփոխել իրենց թափանցիկությունը որոշակի սահմաններում: Սովորաբար, դա 2-րդ սահմանաչափն է, առավել հազվադեպ` 2-4 կատեգորիաները: Ֆոտոխրոմային ծածկույթին սովորաբար անհրաժեշտ է 10-30 վարկյան ժամանակ` թափանցիկության աստիճանը փոփոխելու համար:

                               Բևեռացման ապակիներ

Օժտված են փայլքը «հեռացնելու» հատկությամբ` արտացոլված ջրի, ձյան, ապակյա մակերեսներից: Արշավներում կիրառելու դեպքում անհրաժեշտություն չեն հանդիսանում, բացառությամբ ջրային արշավների:

          Նյութերը արևապաշտպան ակնոցի լինզաների համար

Ապակի: Գրեթե չի կիրառվում այն մոդելներում, որոնք նախատեսված են ակտիվ հանգստի համար: Հիմնական առավելություններն են` հիանալի օպտիկական բնութագրիչներ, բարձր ամրություն, գրեթե չի անցկացնում ուլտրամանուշակագույն ճառագայթումը: Թերություններն են` տեխնոլոգիական բարդությունները բարդ ձևի լինզաների պատրաստման ժամանակ, ծանր քաշը, վնասվելու բարձր վտանգը, արժեքը:

Պոլիկարբոնատ: Առավել տարածված նյութ է սպորտային մոդելների համար: Առավելություններն են` ցածր արժեքը, տեխնոլոգիականությունը, լավ օպտիկական հատկությունները, ցածր քաշը, ամրությունը և վնասվելու վտանգի բացակայությունը: Թերություններն են` ոչ երկարակյաց լինելը, արագ են խազեր գոյանում, օպտիկական բնութագրիչները ավելի նվազ են, քան ապակու կամ ավելի բարձր որակի պոլիմերների դեպքում:

Բարձր տեխնոլոգիական պոլիմերներ: Պոլիմեր կարող է համարվել NXT պլաստիկական զանգվածը, որը կիրառվում է Julbo ֆրանսիական ընկերության կողմից պրեմիում-հատվածի մոդելների համար: Այդ նյութը առավել ամուր է, երկարակյաց, օպտիկապես թափանցիկ է` համեմատած պոլիկարբոնատի հետ: Հիանալի տարբերակ է ֆոտոխրոմային և/կամ բևեռացված էֆեկտով մակերեսի ստեղծման համար:

           Դահուկային դիմակը` որպես արշավային ակնոց

Ցուրտ եղանակային պայմաններում կարելի է սահմանափ կերպով ակնոցնի փոխարեն կիրառել լեռնադահուկային դիմակը: Այն լավագույնս պաշտպանում է աչքերը և դեմքի հատվածները ուլտրամանուշակագույն ճառագայթումից, քամուց և ցրտից: Տաք եղանակին նման դիմակը չի կարող հաջողությամբ փոխարինել ակնոցներին: Ըտրելով արշավային դիմակը` ուշադրություն դարձրեք կրկնակի ճկուն ապակիյով և ծայրահեղ փափուկ պարալոնային «յուբկայով» մոդելներին: Ֆիլտրի առավել ունիվերսալ տարբերակ կարող է լինել «բաց» ֆիլտրը` դեղին, կանաչ, երկնագույն գույների: Այն չափավոր կերպով կպաշտպանի ոչ այնքան վառ արևից և միևնույն ժամանակ, թույլ կտա օգտվել դիմակից մառախուղի և ամպամածության պայմաններում: