Camp.am

Ոմանք կարծում են, որ ուժեղ ցրտի դեպքում քնապարկի մեջ հարկավոր է պառկել միանգամից հագուստով և այդպես ավելի տաք կլինի: Մյուսները վստահ են, որ պետք է քնել ներքնազգեստով և որքան շատ  է հագուստը, այնքան ավելի վատ է տաքացնում քնապարկը: Ո՞րն է ճշմարտությունը:

Այս հարցին պատասխանելու համար մենք անդրադարձել ենք բրիտանացի լեռնագնաց Էնդի Կիրկպատրիկի հոդվածին և լրացրել ենք այն մեր լեռնագնացների փորձով, ովքեր քնապարկի մեջ ավելի հաճախ են քնում, քան իրենց սեփական անկողնում:

Էնդի Կրիկպատրիկ՝  բրիտանացի լեռնագնաց, լեռնագնացության մասին գրքերի հեղինակ, մոտիվացիոն սպիկեր: Ավելի քան 30 անգամ բարձրացել է Էլ-Կապիտանը, այդ թվում նաև սոլո, վերելքներ է կատարում Պատագոնիայում, Ալյասկայում, Անտարկտիդայում և Ալպերում: Դահուկներով անցել է ամբողջ Գրենլանդիան:

Էնդի Կրիկպատրիկ

Կանոն առաջին և ամենակարևորը, երբեք  մի քնեք թաց հագուստով: Ստորին շերտը (լավագույն դեպքում թերմոհագուստը) միշտ պետք է չոր լինի, քանի որ թաց հագուստի մեջ դուք շատ արագ կսառչեք: Ուժեղ հոգնածության, վատ կարգապահության և տարրական ալարկոտության պատճառով շատերն ի վիճակի չեն իրենց մասին հոգ տանել արշավի ժամանակ, արդյունքում նրանք չեն փոխում իրենց հագուստը և արագ սառչում են քնապարկի մեջ:

Միշտ անհրաժեշտ է չոր հագուստ ունենալ: Հանեք այն ամենը, ինչ թաց է, չոր հագուստ հագեք կանգառի կամ քնելու ժամանակ, այնուհետև կարող եք նորից փոխել հագուստը, քանի որ որոշ իրեր կարելի է չորացնել հենց սեփական մարմնի վրա՝ մարմնի ջերմաստիճանի հաշվին, եթե դրանք շատ թաց չեն:

Եթե դուք կանգնած եք ընտրության առջև՝ պառկել քնելու թաց հագուստով կամ ընդհանրապես առանց հագուստի, ավելի լավ է ընտրեք երկրորդ տարբերակը:
Առաջինի դեպքում արդյունքը կլինի միայն թաց քնապարկը և ջերմության կորուստը: Իհարկե, եթե ձեր քնապարկը շատ տաք է և սինթետիկ, դուք կարող եք փորձել քնել խոնավ հագուստով, բայց ամեն դեպքում դա լավագույն տարբերակը չէ:
Որոշ լեռնագնացներ պառկում են քնելու որոշակի թաղանթով, սակայն դա կատեգորիկ արգելվում է: Թաղանթը հեռացնում է խոնավությունը միայն ջերմաստիճանի տարբերության դեպքում, երբ դրսում այն ավելի ցածր է, քան ներսում: Սակայն, երբ դուք թաց հագուստով և թաղանթով պարկում եք քնելու, քնապարկի ներսում ստեղծվում է բաղնիքի էֆեկտ: Արդյուքնում, դուք կարթնանաք ավելի թաց վիճակում, քան պառկել էիք: Այդ իսկ պատճառով շատերն այսօր նախընտրում են softshell հագուստ երկարատև արշավների համար՝ անհրաժեշտության դեպքում դրանով կարելի է պառկել նույնիսկ քնապարկում, և այն կչորանա:

Լեռնագնացները հաճախ ստիպված են լինում քնել առանց վրանի և հագուստով:

Մեմբրանե բաճկոնը կարելի է չորացնել՝ այն դնելով քնապարկի տակ, այդպես այն ստեղծում է լրացուցիչ ջերմամեկուսացում և չորանում է ստեղծված ջերմությունից: Մեկ այլ տարբերակ է այն տեղավորել քնապարկի վրա: Այս դեպքում այն կպաշտպանի քնապարկը լրացուցիչ խոնավությունից, որը ստեղծվում է կոնդենսացման արդյունքում:

Այն հարցին, թե ընդհանրապես արժե՞ քնապարկի մեջ պառկել շատ հագուստ հագած, չկա միանշանակ պատասխան: Ահա որոշակի մտքեր այս կապակցությամբ.

• Եթե ձեր քնապարկը բավականին տաք է և պահպանում է ջերմությունը ողջ գիշերվա ընթացքում, ուրիշ ոչինչ պետք չէ: Երբ դուք պառկում եք քնապարկի մեջ շատ հագուստով, ապա ձեր մարմնի ջերմաստիճանը փոխանցվում է քնապարկին դանդաղ և ոչ հավասարաչափ: Եթե դրա հետ մեկտեղ դուք կրում եք խոնավ գուլպաներ, ապա ձեր ոտքերը հաստատ կսառչեն: Այդ դեպքում ավելի լավ կլինի հանել վերևի հագուստից որևէ մեկը և դրանով փաթաթել ոտքերը: Այդպես և մարմնի ստորին հատվածը ավելի արագ կտաքանա, և վերևում ջերմաստիճանը ավելի արագ կփոխանցվի քնապարկին:
• Եթե ձեր քնապարկը տաք չէ, կարելի է պառկել հագուստով, սակայն ավելի արդյունավետ կլինի վերարկույով ծածկվել, ինչպես ծածկոցով: Եթե քնապարկի մեջ բավականին տեղ չկա, ապա կարելի է նույնը անել պարզապես դրսի կողմից:

Այսպիսով, ի՞նչ եզրակացությունների կարող ենք գալ: Որևէ ունիվերսալ լուծում չկա: Առավել հաճախ ամեն բան կախված է լինում իրավիճակից, և ստիպված ենք լինում համադրել մի քանի միջոցներ:

Սերգեյ Ռոմանենկով՝  «Սպորտ–Մարաֆոնի» ամբասադոր: Սպորտային տուրիզմի սպորտի վարպետ, «Снежный барс» , լեռնային և դահուկային լեռնագնացությունների ղեկավար, սպորտային արշավների Ռուսաստանի առաջնությունների հաղթող: Հատկապես սիրում է ձմեռային արշավները, թեպետ և աշխատում է  պահպանել բազմազանության սկզբունքը՝ արշավների վայրի և ժամանակի ընտրության հարցում:

Սերգեյ Ռոմանենկովը առավել հաճախ գնում է ձմեռային արշավների, քան ամառային, և հաստատ տեղյակ է, թե ինչպե՞ս պետք է քնել քնապարկում:

Տարվա տաք եղանակներին և տաք տարածաշրջաններում պետք է կողմնորոշվել ըստ հարմարավետ ջերմաստիճանի, որի համար նախատեսված է քնապարկը: Եթե այն դրսի ջերմաստիճանից ցածր չէ, ապա լրացուցիչ հագուստ հագնելն անիմաստ է: Այլ բան է, եթե արշավը տեղի է ունենում ձմռանը կամ բարձր լեռնային գոտիներում, որտեղ գիշերային ջերմաստիճանները իջնում է զրոյից ներքև: Այդպիսի պայմանների համար նա տալիս է մի քանի խորհուրդներ.

• Եվ հագուստը, և քնապարկը պետք է նորմալ շնչեն և հեռացնեն խոնավությունը: Պետք չէ մտնել քնապարկի մեջ մեմբրանե հագուստով: Այն խոչընդոտում է խոնավության հեռացմանը: Այդ նույն պատճառով պետք չէ նաև քնապարկը դրսից ծածկել մեմբրանե հագուստով, քանի որ քնապարկը չի կարողանա դուրս հանել խոնավությունը և ինքը կխոնավանա: Լավ քնի համար պետք է օգտագործել այնպիսի նյութեր, ինչպիսիք են բուրդը, Polartec կամ Polartec Power Stretch.
• Եթե ձեր վրայի հագուստը թեթևակի խոնավ է, ապա դրանում ոչ մի վտանգավոր բան չկա: Դրանով կարելի է քնել: Եթե քնապարկը տաք է և շնչող է, ապա խոնավ հագուստը գիշերվա ընթացքում կչորանա: Ավելին, դա միակ հնարավորությունն է չորանցնել հագուստը ձմռանը, եթե  ցերեկային ժամերին արև չկա: Սակայն պետք չէ խոնավ հագուստը հագնել անմիջապես մաշկի վրա: Պետք է նախ հագնել չոր հագուստ, իսկ դրա վրայից արդեն կարելի է հագնել խոնավ հագուստը: Այդպես կարելի է և լավ հանգստանալ, և արթնանալ արդեն չոր հագուստով:

Հագուստը կարելի է խոնավ անվանել, եթե դուք փոքր–ինչ քրտնել եք օրվա ընթացքում կամ թրջվել եք անձրևի կամ ձյան տակ: Իսկ եթե դուք ընկել եք ջրի մեջ կամ մինչև վերջին թելը թրջվել եք, ապա նման հագուստով չի կարելի քնել: Այն չի չորանա, իսկ քնապարկը կխոնավանա և դուք կմրսեք: Ամբողջովին թաց հագոստը կարելի է չորացնել արևի տակ, խարույկի մոտ սակայն դրանով չի կարելի քնել:

• Ուժեղ ցրտի դեպքում քնապարկի տակ կարելի է լրացուցիչ իրեր տեղավորել: Եթե քնապարկի մեջ ցուրտ է, պետք է փաթաթվել լրացուցիչ հագուստով, հատկապես ոտքերը:
• Պետք չէ քնապարկի մեջ մնալ կոշիկների ներդիրներով, քանի որ դրանք, որպես կանոն, խոնավ են լինում և չեն չորանում ոտքերի վրա:

Ձմեռային արշավների ժամանակ ես միշտ հետս լրացուցիչ հագուստ եմ վերցնում: Քնելուց առաջ հանում եմ վերևի հագուստը և հագնում եմ քնելու համար նախատեսված հագուստը: Եթե շատ ցուրտ է լինում, լրացուցիչ փաթաթվում եմ հագուստով: Կոշիները կամ դրանց ներդիրները ցրտի դեպքում գիշերը պահում եմ քնապարկում, խոնավ ձեռնոցները և գուլպաները չորացնում եմ քնապարկում, սակայն ոչ մարմնիս վրա: Ձմռանը թաց հագուստ գրեթե չի լինում, քանի որ աշխատում եմ չթրջել այն: Եթե փոքր-ինչ քրտնում եմ օրվա ընթացքում, ապա ամեն ինչ չորանում է ճամբարի տեղակայման ընթացքում: Քնելու համար նախատեսված հագուստը նաև կարող է փրկել այն դեպքում, եթե օրվա ընթացքում վրայիս հագուստը թրջվում է:

Տիմուր Ախմետով՝ «Սպորտ-Մարաֆոնի» ամբասադոր, լուսանկարիչ և ճանապարհորդ Չուկոտկայից: Ժամանակի մեծ մասն անց է կացնում արշավելով տունդրայի տարածքում:Տիմուր Ախմետովը ավելի հաճախ արշավների է գնում այն տեղանքներում, որտեղ առավելապես ցուրտ է, քան տաք:

Անձամբ ես պարզապես չեմ կարող  քնապարկի մեջ մտնել կեղտոտ և խոնավ հագուստով: Ահա և այն բանի հիմնական պատճառը, թե ինչու եմ ես նախընտրում քնապարկի մեջ գրեթե հանված քնել: Մյուս կողմից, ես հստակ գիտեմ, թե իմ քնապարկերը որքանով են տաք, այդ պատճառով կարող եմ ճիշտ ընտրություն կատարել այս կամ այն տարածաշրջան արշավելու համար:

Մեր օրերում գրեթե բոլոր քնապարկերը ներսից սինթետիկ են, ինչի հաշվին գիշերը կարող է զգացողություն առաջանալ, որ քնապարկը քրտնում է և կպչում մարմնին, և առանց հագուստի դրա մեջ քնելը հարմարավետ չէ: Ես կիրառում եմ ներքին ներդիր, այդ պատճառով նույնիսկ մերկ վիճակում առանց հագուստի ինձ հարմարավետ եմ զգում քնապարկի մեջ: