Վերցնում ենք ուսապարկը, վրանը, քնապարկը, լեռնային գորգը ( каримат ) և ևս շատ բաներ (դե իհարկե, «camp.am» -ից ): Կարծես թե, ոչինչ բաց չթողեցինք: Պետք է միշտ հիշել, որ թրեքինգային փայտերը կարևոր են երկարատև քայլքի ժամանակ։

Ինչպես դուք արդեն հասկացաք, մեր այսօրվա հոդվածում խոսքը գնում է թրեքինգային փայտերի մասին. դրանց առանձնահատկությունների, կառուցվածքի, նյութերի կիրառության մասին: «Արդյոք պետք են թրեքինգային փայտերը, թե դա պարզապես զբասաշրջային նորաձևության վերջին տարիների ճիչն է»:

                                  Մի քիչ պատմություն

Եվրոպայում 18-19 դարերում Ալպերի բնակիչները զբոսնում էին բավականին մեծ սառցաբեկորների վրա՝ իրենց մոտ ունենալով սուր ծայրով այսպես կոչված «ալպենշտոկներ»: Բոլորը գիտեին, որ անհարթ մակերևույթներին շատ ավելի հարմար է քայլել  լրցուցիչ հենակետ ունենալով:

Սակայն հին ժամանակներում կիրառվող փայտերն ունեին թերություն՝ ծանր քաշ և մեծ չափսեր:

Այս խնդիրը ստացավ իր լուծումն արդեն նոր ժամանակներում, և դա արեցին գերմանացիները: «Leki» ընկերությունը և դրա հիմնադիր Կարլ Լենխարթը 1974 թվականին ստեղծեց առաջին թրեքինգային փայտերը: Թրեքինգային փայտերը բաղկացած էին մի քանի հատվածներից, որոնք մտնում են մեկը մյուսի մեջ: Ծալված տեսքով այդպիսի արշավային փայտերը ավելի քիչ տեղ էին զբաղեցնում, իսկ ժամանակակից նյութերի կիրառումը, մասնավորապես ալյումինային ձուլվածքները, թույլ է տվել էապես նվազեցնել փայտերի քաշը: Առաջին թրեքինգային փայտերը անվանել են «Մակալու», ի պատիվ Հիմալայներում գտվող Մակալու լեռնագագաթի։

Նոր զբոսաշրջային այս իրը արագ հայտնի դարձավ, և դա արդարացված էր:

• Առաջին հերթին, տեղաշարժման ժամանակ փայտերը ծանրաբեռնվածության մի մասը ոտքերից փոխանցում են ձեռքերին և մեջքի մկաններին: Համապատասխանաբար, ոտքերի հոդերը, և առաջին հերթին, բազմաչարչար ծնկները, ավելի քիչ են սթրեսի ենթարկվում: Ծնկները հատկապես ծանրաբեռնվում են իջնելու ժամանակ, երբ լարվածությունը ոտքերում էապես ավելանում է: Այն բանի պատճառով, որ  աշխատանքի մեջ սկսեցին ներգրավվել վերին ուսային գոտու մկանները, իսկ լարվածությունը սկսեց բախշվել շատ ավելի հավասարաչափ, թրեքինգային փայտերով զինված մարդը  սկսեց ավելի քիչ հոգնածություն զգալ: Համպատասխանաբար, ավելացան շարժման արագությունը, անցած հեռավորությունը և հատկապես անվտանգությունը:
• Երկրորդը, ստանալով ևս մեկ հենակետ, մարդը շատ ավելի բարձրացրեց իր ապահովությունը լեռնային հատվածներում: Դա նաև թույլ տվեց ավելի վստահ անցնել գետերով և վտանգավոր տեղանքներով: Եվ ընդհանրապես, ձեռքերի մեջ ունենալով ևս մեկ հենակետ, ավելի է մեծանում հոգեբանական վստահությունը սեփական ուժերի վրա:

Փայտերի կիրառման կանոնները պարզ են՝ միջին վիճակագրական օգտատիրոջ համար փայտերի երկարությունը պետք է լինի այնպիսին, որպեսզի, արշավային փայտը վերցնելով և այն հենելով գետնին, անկյունը արմունկային ծալքում կազմի 90 աստիճան: Լեռներ բարձրանալիս արշավային փայտը, կարճացնում են: Իջնելուց, ընդհակառակը, ավելի երկար են դարձնում: Տրավերսի, այսինք հորիզոնական անցումների ժամանակ , թրեքինգային փայտը ևս կարևոր դեր է իրականացնում, որպես հենարան:
Շահագործման տասնյակ տարիներից հետո բացահայտվել են թրեքինգային փայտերի լրացուցիչ օգտակար ֆունկցիաները: Հարց է առաջանում, թե ինչի՞ց են պատրաստված այս օգտակար իրերը: Ինչպիսի՞ գաղտնիքներ կան դրանց ընտրության հարցում: Ինչո՞ւ որոշ փայտեր արժեն տաս հազար դրամ, մյուսները՝ հիսուն հազար:

Եկեք պարզենք:

                      Փայտերի պատրաստման նյութերը և կառուցվածքը

Թրեքինգային փայտերը  որպես կանոն պատրաստում են ալյումինե ձուլվածքներից կամ ածխապլաստիկից (կարբոնի տարբեր պարունակությամբ): Ալյումինը համեմատաբար էժան նյութ է: Չափազանց մեծ ծանրաբեռնվածության դեպքում այն չի կոտրվում, այլ պարզապես ծալվում է, և արշավային փայտը կարելի է հեշտորեն ուղղել: Ածխապլաստիկը կարբոնի բարձր պարունակությամբ շատ ավելի թեթև է: Սակայն կարբոնային թրեքինգային փայտերն ունեն մեկ թերություն՝ դա դրանց փխրությունն է: Եթե դուք պատահաբար ոտքը դնեք այդ փայտի վրա, ապա այն, հավանաբար կկոտրվի: Այնպես որ այդ փայտերի հետ հարկավոր է շատ զգուշավոր լինել: Լեռնային արշավների ժամանակ վերանորոգել կարբոնային փայտը բավականին բարդ է: Այդ պատճառով լեռնային վերելքների և բարդ արշավների համար նախատեսված փայտերը դեռևս պատրաստում են բարձր խտության ալյումինե ձուլվածքներից: Դրանք ապահովում են առավելագույն անվտանգությունը և քմահաճ չեն օգտագործման մեջ:

Գոյություն ունեն նաև փայտեր բամբուկե թելիկների ավելացմամբ, օրինակ «Viking» լեհական ապրանքանիշի «Bambu»  մոդելը: Դրանք, անկասկած, շատ գեղեցիկ տեսք ունեն և օժտված են բարձր մակարդակի ամրությամբ՝ բարդ երթուղիներ անցնելու համար:

Ավստրիական «Komperdell»  ընկերությունն փայտերի իր որոշ մոդելներում կիրառում է տիտանալ անվանումով մի նյութ, որն իրենից ներկայցնում է ալյումինի ձուլվածք՝ տիտանի ավելացմամբ: Այն տարբերվում է թեթևությամբ, ճկունությամբ և կայունությամբ: Այն նաև կիրառում են լեռնային դահուկների արտադրության մեջ՝ որպես միջանկյալ շերտերից մեկը:

Փայտերի բռնակները պատրաստում են պլաստմասից, ռետինից, սինթետիկ փրփուրից և խցանից: Առաջին երկու նյութերը ամենապարզ և բյուջետայինն են: Վերջին երկուսը ակտիվ շարժման ժամանակ լավ ներծծում է քրտինքը, և միաժամանակ չեն սողում ձեռքերում և հաճելի են շոշափման ժամանակ: Ձմռանը քայլելու ժամանակ նույնիսկ բարակ ձեռնոցներով դրանք չեն սառեցնում ձեռքերը:

                          Տելեսկոպիկ փայտերի հատվածների ֆիքսման մեխանիզմները լինում են երկու տեսակի.

• Ցանգային, որի դեպքում հատվածները իրար կցելու համար դրանք պետք է պտտել ժամացույցի սլաքի ուղղությամբ։

• Էքսցենտրիկային՝ ( Flick Lock փական ) մետաղյա կամ պլաստմասե արտաքին սեխմակով։ Այդպիսի արշավային փայտեր արտադրում են ռուսական Vento ապրանքանիշը, ամերիկյան Black Diamond-ը և այլն :

Ֆիքսման երկու տարբերակներն էլ բավականին ամուր են և դիմացկուն, և եթե որևէ պատճառներով փայտը կոտրվի, ապա և ցանգերը, և սեխմակները կարելի է հեշտորեն փոխարինել նորերով: Ալպինիստները և լեռնագնացները սովորաբար նախընտրում եմ երկրորդ տեսակի ֆիքսումը ( Flick Lock փական ) , քանի որ այն ավելի հեշտ և հարմար է օգտագործման համար ու ավելի  ապահով է:

Շատ ավելի քիչ տարածում ունի փայտի հատվածների ֆիքման եղանակը ներսից՝ բարձր ամրության թելի միջոցով: Ֆիքսման այդպիսի եղանակի առավելությունների շարքին կարելի է դասել հնարավորությունը արագ բացել և փակել փայտի հատվածները, իսկ թերություններից է փայտի երկարությունը կարգավորելու անհնարինությունը: Սակայն, սա մասամբ փոխհատուցվում է բռնակի մեծացման հնարավորությամբ: Բացի այդ, այս տեսակ փայտերն ավելի փխրուն են և արագ են կոտրվում:

Տարբեր տեսակի արշավային փայտերի թերությունները մեղմացնելու և առավելությունները համալրելու համար որոշ արտադրողներ թողարկում են կոմբինցված փայտեր: Այդպիսին է, օրինակ, ամերիկյան «Black Diamond» ընկերությունը իր «Compactor» մոդելով:

Սովորաբար, տելեսկոպիկ փայտերն ունենում են երեք հատվածներ: Հազվադեպ հանդիպում են երկու կամ չորս հատվածներով փայտեր:

Փայտերը տարբերվում են իրարից նաև ծայրերի պատրաստման նյութերով: Բյուջետային փայտերի ծայրերը, որպես կանոն, պատրաստվում են պողպատից: Ավելի թանկ փայտերի ծայրերը՝ այսպես կոչված «պաբեդիտից»՝ վոլֆրամի, կոբալտի և փոքր քանակությամբ ածխածնից պատրաստված ձուլվածք: Պաբեդիտից պատրաստված ծայրերը ավելի կայուն են մաշվածությունների հանդեպ, քան պողպատե ծայրերը: Ամեն դեպքում, անհրաժեշտության դեպքում ծայրերը կարելի է փոխարինել:

Թրեքինգային փայտերի ժապավենները դաստակների համար պատրաստվում են սինթետիկ կտորներից:

Որոշ փայտեր ներսից օժտված են «անտիշոկ» զսպանակային մեխանիզմով, որը լրացուցիչ մեղմացնում է շարժումը կոշտ մակերեսներով քայլելիս: Արտադրողները հայտարարում են, որ այս համակարգով օժտված փայտերը շատ ավելի հարմարավետ են, ինչը կարող է արդիական լինել այն մարդկանց համար, ովքեր խնիրներ ունեն ձեռքերի հոդերի հետ կապված: Սակայն, անհրաժեշտ է ի նկատի ունենալ, որ այդպիսի փայտերը նպատակահարմար է կիրառել միայն իջնելու ժամանակ, քանի որ վերելքների ժամանակ մեղմացնող փայտերը կկլանեն ջանքերի նշանակալի մասը, և հետևաբար, ձեր էներգիայի զգալի մասը կծախսվի իզուր:

Ինչպես նաև իմաստ չկա կիրառել անտիշոկային համակարգը ձյան վրա քայլելու ժամանակ, քանի որ ձյունն ինքն իրենով բավականաչափ մեղմացնում է հարվածային լարումը:

Անտիշոկային համակարգի թերությունների շարքին կարելի է դասել թրեքինգային փայտի զանգվածը՝ ներսում տեղադրված մեխանիզմի պատճառով, ինչպես նաև որոշակի դժվարությունները փայտի գնահատման հետ կապված. Օրինակ՝ նման արշավային փայտի կիրառման պարագայում պետք է հստակ հասկանալ, թե փայտի շարժումը  դա մեղմացման արդյունքն է, թե դուք հանդիպել եք այսպես կոչված շարժվող քարի, որի վրա ոտք դնելը կարող է վտանգավոր լինել ձեզ համար:

 Իսկ արդյոք կարելի է սկանդինավյան քայլքի համար նախատեսված փայտերը  համարել թրեքինգային փայտեր

Բանն այն է, որ սկանդինավյան փայտերը նախատեսված են, հիմնանակում, համեմատաբար ուղիղ ռելյեֆի վրա շարժվելու համար, առանց բարձրությունների տատանումների: Այստեղից էլ բխում են պահանջները փայտերի ամրության նկատմամբ, քանի որ սկանդինավյան փայտերի դեպքում այդ պահանջներն ավելի մեղմ են: Դրանք կարող են պարզապես չդիմանալ լարվածությանը և կոտրվել լեռնագնացության ժամանակ: Դրանք կարելի է վերցնել արշավի միայն համեմատաբար պարզ երթուղիներ դեպքում, որտեղ չկան վտանգավոր և բարդ անցումներ:

                                                Ինչպես ընտրել

Այսօրվա դրությամբ թրեքինգային փայտն ոչ թե շքեղություն է, այլ անհրաժեշտություն: Դա այն միջոցն է, որը թույլ է տալիս լեռներում՝ բարդ տեղանքներում զգալ ապահովություն, խնայել սեփական ջանքերը: Սակայն հարց է առաջանում, թե ինչպե՞ս լայն բազմազանությունից ընտրել հենց այն թրեքինգային փայտը, որն անհրաժեշտ է: Օրինակ մեր խանութ-սրահում ներկայումս վաճառվում է թրեքինգային փայտերի ավելի քան 30 տեսակ ավելի քան 4 արտադրողների կողմից: Ընտրության գործընթացը ավելի հեշտացնելու համար եկեք դիտարկենք մի քանի տիպիկ իրավիճակներ:

Գնել

Հակիրճ դիտում

Black Diamond Trail Back 3

43,900 AMD

Գնել

Հակիրճ դիտում

Թրեքինգային փայտեր Mavenzi

26,000 AMD

Read more

Հակիրճ դիտում

Tramp Scout 140

17,900 AMD

Օրինակ, դուք սկսնակ զբոսաշրջիկ եք և պատրաստվում եք մեկնել պարզ արշավի: Դուք ֆիզիկապես առողջ եք, որևէ խնդիրներ չունեք հոդերի և ավելորդ քաշի հետ ապված: Ձեր արշավային ուսապարկը միջին ծանրության և չափսի է, բարձրությունների տատանումները երթուղիների ժամանակ աննշան են լինելու, մինչ այդ երբեք փայտեր չեք օգտագործել, իսկ հիմա պարզապես ցանկանում եք փորձել: Այս դեպքում մենք կարող ենք խորհուրդ տալ ոչ թանկ և ապահով փայտեր, որոնք առաջարկում է ամերիկյան  «Black Diamond» և ռուսական «Vento» ընկերությունները: Դրանք բոլորը պատրաստված են ալյումինե ամուր ձուլվածքներից, երեք հատվածներն էլ հարմար ծալվում են: Իսկ «Tramp» և « MaxFuchs » ապրանքանիշը առաջարկում են ավելի հարմար  մոդելներ սկսնակների համար:

Մեկ այլ իրավիճակ երբ դուք պատրաստվում եք բարձրանալ Էլբրուս լեռնագագթը և ցանկանում եք ձեռք բերել առավելագույնս ամուր թրեքինգային փայտեր, որոնք կարելի օգտագործել ամենադաժան պայմաններում: Այս իրավիճակում լավ ընտրություն կլինի ամերիկայն «Black Diamond» և ռուսական «Vento» ընկերությունների տեսականին: Շատ ամուր, բազմամյան փորձով՝ այս փայտերը հիանալի կերպով կծառայեն ձեզ ամենատարբեր տեղանքներում և պայմաններում: Դրանք տարբերվում են հուսալիության բարձր մակարդակով, հարմարավետությամբ:

Եթե դուք արդեն փորձառու լեռնագնաց եք և ցանակնում եք փոխարինել ձեր հին ծանր փայտերը նորերով, ապա կարելի է ուշադրություն դարձնել թեթև բայց միևնույն ժամանակ շատ ամուր փայտերին կարբոնի ավելացմամբ, որոնք ներկայացնում են «Black Diamond » ընկերությունը:

Եվ վերջապես, կցանկանանք նշել, որ թրեքինգային փայտերը արդեն վաղուց իրենց ամուր տեղն են զբաղեցնում լեռնագնացության համար անհրաժեշտ ատրիբուտների շարքում: Դրանք նշանակալիորեն թեթևացնում են շարժումը նախանշված երթուղին անցնելու ժամանակ, ինչպես նաև շարժման արագությունը, թեթևացնում են հոդերի լարվածությունը ձեռքերում և ոտքերում՝ ճիշտ բաշխելով ծանրաբեռնվածությունը մարմնի բոլոր մկանների միջև: Թե կոնկրետ ինչ փայտեր են անհրաժեշտ միայն դուք կարող եք որոշել, ելնելով նրանից, թե դուք ուր եք գնում, ինչպիսի հանդերձանքով եք և ինչ ֆիզիկական վիճակում եք գտնվում: Կարծում ենք, դուք արդեն մոտավորապես կարող եք պատկերացնել, թե ինչ մոդելներ են ձեզ անհրաժեշտ: Եթե դուք դեռևս կասկածներ ունեք, ապա վստահ կարող եք դիմել մեզ՝ Camp.am խանութ-սրահին: Մեր պրոֆեսիոնալ մասնագետների օգնությունը կնպաստի նրան, որ դուք կստանաք ապահով օգնականներ ձեր ճանապարհորդությունների համար: